जनबोली न्यूज नेटवर्क
एजेन्सी । महिनाको तनावपछि बिहीबार बिहान रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनमाथि सैन्य कारबाही गर्ने घोषणा गरेका थिए ।
युक्रेनमा रुसी आक्रमण र त्यसबाट स्तब्ध भएका जनताका धेरै तस्विरहरु बाहिर आएका छन् । यस हमलाको बीचमा युक्रेनका ४.५ लाख मुस्लिमको चिन्ता पनि बढेको छ ।
युक्रेनको मुस्लिम जनसंख्या धेरै जसो क्रिमियाली टाटार मुस्लिमहरू छन् जो क्रिमिया रूसमा सामेल भएपछि दमनबाट भागेका थिए। युक्रेनमा रुसी आक्रमणका बीचमा इस्लामिक देशहरुको प्रतिक्रिया पनि आइरहेको छ ।
युक्रेन र रुस युद्धमा इस्लामिक राष्ट्र कसको पक्षमा ?
इस्लामिक राष्ट्र पाकिस्तानले युक्रेन–रुस युद्धमा मौन बसेर रुससँग भएको सन्देश दिएको छ । रुसले युक्रेनमा आक्रमण गरेको बेला पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खान रुसको भ्रमणमा छन् । इमरानले आज पुटिनलाई भेटेका छन् ।
इमरान खानको रुस भ्रमणमा अमेरिकाले युक्रेनमा रुसको कारवाहीप्रति आपत्ति जनाउनु हरेक जिम्मेवार देशको दायित्व भएको बताएको छ ।
पछिल्ला केही वर्षयता अमेरिका र पाकिस्तानबीचको सम्बन्ध चिसिएको छ र पाकिस्तान चीनसँग नजिक हुँदै गइरहेको छ । रुस र चीनबीचको सम्बन्ध पनि बलियो छ ।
अमेरिकाबाहेक पाकिस्तानले अहिले रुस–चीनसँगको मित्रतालाई प्राथमिकता दिएको छ । यस्तो अवस्थामा कतिपयले पाकिस्तान रुसको अदालतमा रहेको बताएका छन् ।
यद्यपी इमरान खानले आफ्नो भ्रमण अघि नै युक्रेन र रुस विवादसँग आफू चिन्तित नभएको स्पष्ट पारेका थिए ।
पाकिस्तानका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार मोइद युसुफले इमरान खानको रुस भ्रमणको समयलाई लिएर उठेका प्रश्नमा इमरान खानको रुस भ्रमण उनको चीन भ्रमण जस्तै भएको बताएका छन् ।
“हो, विश्वव्यापी तनाव छ तर हाम्रो भ्रमण द्विपक्षीय प्रकृतिको छ। यो भ्रमण चीन भ्रमणसँग मिल्दोजुल्दो छ जहाँ अर्थतन्त्र, आर्थिक सूचक र कनेक्टिभिटीबारे छलफल भएको थियो ।
रुस–युक्रेन संकटमा पाकिस्तानको अडानबारे सोध्दा युसुफले रुस र विश्वलाई पाकिस्तानको सन्देश यो हो कि यो कुनै एक शिविरमा छैन र रुसले हामीसँग त्यस्तो कुनै माग गरेको छैन ।
टर्की – टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानले भर्खरै युक्रेनमा रुसले गरेको आक्रमणको सम्बन्धमा ट्वीट गर्दै रुसको कदमको कडा निन्दा गरेका छन् । उनले आफ्नो ट्वीटमा लेखेका छन्, ‘आज रुसले युक्रेनमा सैन्य कारबाही गरेको छ जुन अस्वीकार्य छ ।
हामी यो कदमलाई अन्तर्राष्ट्रिय कानून विपरीत मान्छौं। यो क्षेत्रको शान्ति र स्थायित्वका लागि ठूलो धक्का हो ।
एर्डोगानले पुटिनले युक्रेनका दुई अलगाववादी क्षेत्रलाई स्वतन्त्र क्षेत्रको रूपमा मान्यता दिएको पनि अस्वीकार्य भने। साथै उनले युक्रेनको मुद्दालाई राम्ररी सम्हाल्न नसकेको भन्दै पश्चिमी देशहरूको आलोचना पनि गरे ।
टर्की – अमेरिकाको नेतृत्वमा रहेको नाटो सैन्य गठबन्धनको हिस्सा हो तर हालैका दिनहरूमा अमेरिकासँगको सम्बन्ध बिग्रिएको छ।
टर्कीका राष्ट्रपतिले रुस र युक्रेनसँगको न्यानो सम्बन्ध कायम राख्दै तनाव कम गर्न अपिल गरेको बताए । एर्दोगानले यो समस्या कूटनीतिक माध्यमबाट समाधान गर्नुपर्ने बताएका छन् । उनले नाटोप्रति आफ्नो प्रतिबद्धतामा अडिग रहेको पनि बताए ।
साउदी अरेबिया – रुस पछि साउदी अरब संसारको सबैभन्दा ठूलो तेल उत्पादक हो। साउदी युवराज सलमान आएपछि रुस र साउदी अरेबियाबीचको सम्बन्ध सुमधुर भएको छ । सँगै, दुवै देशले तेलको मूल्य नियन्त्रण गर्छन्।
युक्रेन–रुस तनाव र मुद्रास्फीति बढ्न थालेपछि युरोपमा ऊर्जा संकट गहिरिएपछि अमेरिकाले साउदी अरेबियालाई तेल उत्पादन बढाउन बारम्बार आग्रह गरेको थियो। तर साउदीले अमेरिकाको कुरा सुनेन र तेलको मूल्य निरन्तर बढ्दै गयो, जसको फाइदा रुस र साउदी अरबलाई भयो ।
तेलको उच्च मूल्यका कारण रुसको विदेशी मुद्रा सञ्चिति बढेको र अहिले युक्रेनमा हमला गरेपछि अमेरिका र पश्चिमा राष्ट्रले रुसमाथि आर्थिक प्रतिबन्ध लगाएकाले त्यसको प्रभाव रुसमा देखिएको छैन ।
रसियाले युक्रेनका दुई क्षेत्रलाई स्वतन्त्र राज्यको रूपमा मान्यता दिएपछि युएईका विदेशमन्त्री अब्दुल्लाह बिन जायद अल नाह्यानले रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभसँग फोनमा कुराकानी गरेका छन् ।अल अरेबिया न्युजको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । युएईको परराष्ट्र मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा दुई नेताले युएई र रुसबीचको द्विपक्षीय सहयोग अभिवृद्धि गर्दै आफ्ना जनताको हितका लागि हरेक क्षेत्रमा मिलेर काम गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् ।
युएई – अर्कोतर्फ संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्मा युएईले पनि युक्रेनको दुई क्षेत्रमा रुसको कदमको आलोचना गरेको छ । युएईले यो युक्रेनको सार्वभौमसत्ताको उल्लङ्घन भएको बताएको छ । युएईले युक्रेन र रुस तनाव कूटनीतिक वार्ताबाट समाधान गर्न जोड दिइरहेको छ ।
इरान – इरान र अमेरिकाबीचको सम्बन्ध दशकौंदेखि खराब रहेको छ । इरानले युक्रेनको अवस्थाका लागि पश्चिमी देश जिम्मेवार रहेको बताएको छ । रुससँग राम्रो मित्रता रहेको इरानको विदेश मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा युक्रेनको अवस्थाका लागि अमेरिकी नेतृत्वको नाटो जिम्मेवार रहेको उल्लेख गरिएको छ । इरान रुसको साथमा उभिएको देखिन्छ ।
यद्यपि विदेशमन्त्रीले इरानले सबै पक्षलाई शान्ति कायम राख्न र तनाव कम गर्न अपील गरेको पनि बताए।
कतार – इस्लामिक राष्ट्र कतार अमेरिका र रुस दुवैको सहयोगी रहँदै आएको छ । मंगलबार, रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले कतारका शेख तमिम बिन हमाद अल थानीलाई पत्र पठाए, जसमा उनले द्विपक्षीय सम्बन्धलाई अगाडि बढाउने कुरा गरेका थिए। भ्लादिमिर पुटिन सोमबार नै क्रेनको क्षेत्र पहिचान गरी मंगलबार कतारका शेखलाई पत्र लेखे ।
पत्रको समयका सम्बन्धमा अहिले अमेरिका र रुस सम्बन्धको तुलनामा कतार र रुस सम्बन्ध राम्रो अवस्थामा रहेको बताइएको छ । कतारको सरकारी समाचार एजेन्सीले पत्रमा आपसी हितका विषयमा मिलेर काम गर्ने कुरा पनि गरेको जनाएको छ ।
इन्डोनेसिया – विश्वको सबैभन्दा ठूलो मुस्लिम जनसंख्या इन्डोनेसियामा बस्छ। रुस र अमेरिका दुवैसँग इन्डोनेसियाको सम्बन्ध निकै पुरानो छ । इन्डोनेसियाले रुस–युक्रेन विवादलाई शान्तिपूर्ण र सावधानीपूर्वक समाधान गर्न अपिल गरेको छ । जकार्ता पोस्टको रिपोर्ट अनुसार मंगलबार राष्ट्रपति जोको विडोडोले सबै पक्षलाई युक्रेनले रुसको मुद्दामा संयम अपनाउन आग्रह गरेका छन् ।
विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता तेउकु फैजासाहोले बिहीबार युक्रेनमा रुसी सेनाको प्रवेशको कडा निन्दा गरेका छन्। उनले पत्रकार सम्मेलनमा रुसको यो कदम युक्रेनको सार्वभौमसत्ताको स्पष्ट उल्लङ्घन भएको बताए । यद्यपि, उनले इन्डोनेसियाले रुसमाथि कुनै पनि किसिमको प्रतिबन्ध नलाग्ने स्पष्ट पारेका छन् ।