काठमाडौं । अमेरिकी सभामुख न्यान्सी पेलोसी ताइवान पुगेपछि विश्वको सास बढेको छ । अर्को युद्धको काउन्टडाउन सुरु भएको देखिन्छ।

न्यान्सी पेलोसीको यो भ्रमणबाट चीन स्तब्ध भएको छ । अब अमेरिका र ताइवानको स्वतन्त्रताको माग गर्ने ‘पृथकतावादी शक्ति’ले मूल्य चुकाउनु पर्ने चीनले धम्की दिएको छ ।

चीनले ताइवानलाई लक्षित गरी सैन्य कारबाही गर्ने बताएको छ। यस्तो अवस्थामा विश्वसामु अर्को युद्धको खतरा छ ।

यस वर्षको फेब्रुअरीमा, विश्वले युक्रेन–रुस युद्ध देख्यो। एक युद्ध जुन अझै समाप्त भएको छैन। यस युद्धमा युक्रेन पुरै ध्वस्त भएको छ भने रुसले पनि धेरै गुमाएको छ । रुस युक्रेन युद्धका लागि पनि अमेरिकालाई जिम्मेवार मानिएको छ ।

यस्तो अवस्थामा रुसले युक्रेनलाई बारम्बार नेटोबाट टाढा रहन चेतावनी दियो। तर युक्रेन अमेरिकाको समर्थनमा नेटोमा सामेल हुने कुरामा अडिग रह्यो । यसबाट आक्रोशित रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमुर पुटिनले युक्रेनमाथि हमला गरेका थिए । त्यसैबेला अमेरिकाले युक्रेनलाई बाहिरबाट सहयोग गरिरह्यो तर सीधै युद्धमा फसेको छैन, जसको कारण युक्रेनले दुःख भोग्नुपरेको छ ।

अब ताइवानको मुद्दामा अमेरिकी सभामुख पेलोसीले प्रजातन्त्रप्रति ताइवानको प्रतिबद्धतालाई समर्थन गर्ने बताएकी छन् । चीनले आफ्नो हिस्सा दाबी गर्ने ताइवानको लागि यस्तो बयान सुनेर ड्र्यागन भनेर चिनिने चीन क्रोधित भएको छ ।

के विश्वले अर्को युद्ध देख्नेछ ?

धम्कीसँगै चीनले पनि कारबाही थालेको छ । चीनमा अलर्ट साइरन बजिरहेको छ। यससँगै चीनले अगस्ट ४ देखि ताइवान नजिक युद्ध अभ्यास गर्ने निर्णय गरेको थियो । चिनियाँ सेनाले बिहीबारदेखि आइतवारसम्म ताइवान वरपरका छवटा क्षेत्रमा आवश्यक सैन्य अभ्यास गर्ने जनाएको छ। यसमा प्रत्यक्ष फायर ड्रिलहरू पनि समावेश हुनेछन्।

चीनले ताइवानलाई चारैतिरबाट घेर्नेछ

चिनियाँ सैन्य पूर्वी थिएटर कमाण्डले ताइवान वरिपरि संयुक्त सैन्य कारबाही गर्नेछ। यसमा, टापु (ताइवान) वरपर उत्तर, दक्षिण पश्चिम र दक्षिण पूर्वमा लामो दूरीको तोपखानाबाट फायर हुनेछ।

यस बाहेक टापुको पूर्वमा मिसाइल परीक्षण फायरिङ हुनेछ। चीनको राष्ट्रिय रक्षा मन्त्रालयले पेलोसीको ताइवान भ्रमणको विरोधमा पीएलएले लक्षित सैन्य कारबाही गर्ने जनाएको छ। चीनले राष्ट्रिय सार्वभौमसत्ता र क्षेत्रीय अखण्डताको दृढताका साथ रक्षा गर्ने बताएको छ।

अर्कोतर्फ ताइवानमा पनि लेभल–२ अलर्ट जारी गरिएको छ । युद्धको तयारीका लागि यो अलर्ट जारी गरिएको हो । सन् १९९६ पछि पहिलो पटक ताइवानमा यस्तो चेतावनी जारी गरिएको हो ।

चीन र ताइवानबीचको युद्ध के हो ?

ताइवान र चीनबीचको युद्ध निकै पुरानो हो । सन् १९४९ मा कम्युनिष्ट पार्टीले गृहयुद्ध जितेपछि दुबै पक्षले एउटै देश ठाँने । चीनले त्यो भूमि आफ्नो भएको ठान्यो । त्यसयता दुवै पक्षले आफूलाई एउटै देश ठान्दा राष्ट्रिय नेतृत्व कुन सरकारले गर्ने भन्नेमा विवाद छ ।

चीनले ताइवानलाई आफ्नो प्रान्त मानेको छ भने ताइवानले आफूलाई स्वतन्त्र राष्ट्र ठान्छ। दोस्रो विश्वयुद्धपछि यी दुईबीचको दरार सुरु भएको थियो । त्यसबेला चीनको मुख्य भूमिमा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी र कुओमिन्ताङबीच युद्ध चलिरहेको थियो ।

सन् १९४० मा माओ त्सेतुङको नेतृत्वमा कम्युनिष्टहरूले कुओमिन्ताङ पार्टीलाई पराजित गरे। पराजय पछि, कुओमिन्ताङका मानिसहरू ताइवान आए। सोही वर्ष चीनको नाम ‘पिपुल्स रिपब्लिक अफ चाइना’ र ताइवानलाई ‘रिपब्लिक अफ चाइना’ राखिएको थियो।

चीनले ताइवानलाई आफ्नो प्रान्त मान्छ र एक दिन ताइवान यसको हिस्सा बन्ने विश्वास राख्छ। उही समयमा, ताइवानले आफूलाई एक स्वतन्त्र देशको रूपमा वर्णन गर्दछ। यसको आफ्नै संविधान छ र निर्वाचित सरकार छ।

ताइवान चीनको दक्षिणपूर्वी तटबाट करिब १०० माइल टाढा रहेको एउटा टापु हो। चीन र ताइवान दुवैले एकअर्कालाई चिन्दैनन्। हाल विश्वका १३ देश मात्रै ताइवानलाई छुट्टै सार्वभौमसत्ता सम्पन्न र स्वतन्त्र राष्ट्र मान्छन्।

सम्बन्धित खबरहरु