जनबोली न्यूज नेटवर्क
Leave Mount Everest, snow falls on Mars too, where does the morning disappear?
काठमाडौं । मंगल ग्रह हाम्रा लागि एक सुनसान र सुख्खा ग्रह हो । तर जाडोसँगै उक्त ग्रहमा अचानक परिवर्तन देखिएको छ । मंगल ग्रहको उत्तरी गोलार्धमा चिसो छ । त्यहीँ नासाको पर्सेवेरेन्स रोभर र इन्जेन्युटी हेलिकप्टरले पुरानो नदी डेल्टाको खोजी गरिरहेको छ । सामान्यतया खाली यो ग्रह हिउँ र चिसोको लागि परिचित छ ।
नासाका अनुसार मंगल ग्रहको ध्रुवमा तापक्रम माइनस १२३ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्छ । मंगल ग्रहमा कार्बनडाइअक्साइड आधारित हिउँ पाइन्छ । जसलाई ड्राई आइस भनिन्छ । यसबाहेक त्यहाँ जमेको पानी पनि देखिन्छ । यो हिउँ मंगल ग्रहको सतहमा पर्छ । तर यो मंगल ग्रहमा पाइँदैन्, ध्रुवको नजिक मात्र पाउन सकिन्छ ।
क्यालिफोर्नियाको पासाडेनामा रहेको नासाको जेट प्रोपल्सन ल्याबोरेटरीका मंगल ग्रह वैज्ञानिक सिल्भेन पिकाक्सले भने, ‘त्यहाँ यति पर्याप्त हिउँ छ कि तपाईं स्कीइङ जान सक्नुहुन्छ, तर यसका लागि तपाईं ढल्किएको सतहमा हिउँ रहेको प्वालमा जानुपर्छ ।’ अहिलेसम्म कुनै रोभर वा अर्बिटरले मंगल ग्रहमा हिउँ परेको देख्न सकेको छैन, किनभने यो घटना ध्रुवहरूमा राती मात्र हुने गर्दछ । ती क्यामेराहरूले बादलबाट देख्न सक्दैनन् ।
मंगल ग्रहको ध्रुवको खतरनाक तापक्रममा बाँच्न सक्ने कुनै पनि रोबोट अहिलेसम्म निर्माण छैन । यस्तो अवस्थामा तपाईको प्रश्न हुनसक्छ कि त्यसो भए मंगल ग्रहमा हिउँ कसरी भेटियो ? मार्स रिकनिसेन्स अर्बिटनमा एक इन्फ्रारेड क्यामेरा छ, जसले मानिसलाई अदृश्य प्रकाश देखाउन सक्छ ।
त्यसले मंगल ग्रहमा कार्बन डाइअक्साइड हिउँ परेको पत्ता लगाएको हो । सन् २००८ मा मंगल ग्रहमा पुगेको फिनिक्स ल्यान्डरले उत्तरी ध्रुवबाट करिब १६०० किलोमिटर टाढा आफ्नो लेजर उपकरणमार्फत हिउँ पनि पत्ता लगाएको थियो । गर्मीमा सुख्खा हिउँ पग्लिएपछि हिउँ देखिन्छ ।
यो हिउँ माटोमा टाँसिन्छ र धेरै हल्का हुन्छ । तर तपाईको प्रश्न होला यो हिउँ कहाँ जान्छ ? वास्तवमा, गर्मी मौसममा सूर्यको किरण बाहिर निस्कने बित्तिकै सुख्खा हिउँ बादलमा परिणत हुन्छ । सन् २००१ मा मंगल ग्रहको कक्षमा प्रवेश गरेको ओडिसी अर्बिटरले बरफलाई ग्यासमा परिणत भएको देखेको थियो ।
मंगल ग्रहमा चिसो मौसम लामो समयसम्म रहन्छ । किनभने मंगल ग्रहलाई सूर्यको एक परिक्रमा पूरा गर्न ६८७ दिन लाग्छ । यो पृथ्वीको समयको करिब दुई वर्ष बराबर हो । वैज्ञानिकहरूले सन् १९५५ देखि नै मंगल ग्रहको वर्षहरू गनिरहेका छन् ।