काठमाडौं । धेरै मानिसहरूले यौनसम्पर्कको समयमा दुखाइ र सुख्खापन कम गर्न लुब्रिकेन्ट प्रयोग गर्छन्। लुब्रिकेन्ट कुनै पनि पदार्थ हो जसले घर्षण कम गरेर प्रक्रिया सहज बनाउँछ। तर सबै चिल्लो वा फिस्सिने वस्तु सुरक्षित हुँदैनन्।
अहिलेसम्म धेरैले नरिवलको तेल, र्याल, पेट्रोलियम जेली वा बडी मोइस्चराइजर लाई लुब्रिकेन्टको रूपमा प्रयोग गर्छन्, तर स्वास्थ्य विज्ञहरूले यस्तो नगर्न चेतावनी दिएका छन्।
तमिलनाडुकी प्रजनन विशेषज्ञ डा. मंगला लक्ष्मीले सामाजिक सञ्जालमा लेख्दै बताएकी छन् कि सबै लुब्रिकेन्टहरू सुरक्षित हुँदैनन्, विशेष गरी जब यो प्रजनन स्वास्थ्य र गर्भधारणसँग सम्बन्धित हुन्छ। प्राकृतिक तेल वा घरायसी वस्तुहरू हानिरहित लागे पनि तिनीहरूले संक्रमण र जलन निम्त्याउन सक्छन्।
डा. निधि राजोटिया गोयल, आर्टेमिस अस्पतालकी स्त्री रोग विशेषज्ञका अनुसार, नरिवलको तेल कहिल्यै पनि लुब्रिकेन्टको रूपमा प्रयोग गर्नु हुँदैन। यो कपाल र छालाका लागि फाइदाजनक भए पनि यसले लेटेक्स कन्डमलाई क्षति पुर्याउँछ र फुट्ने सम्भावना बढाउँछ, जसले अवाञ्छित गर्भधारण हुन सक्छ। नरिवलको तेल तेलमा आधारित भएकाले यसले योनिको प्राकृतिक pH सन्तुलन बिगार्छ र फंगल संक्रमणको जोखिम बढाउँछ।
त्यस्तै, कतिपय मानिसहरूले र्याललाई पनि लुब्रिकेन्टको रूपमा प्रयोग गर्छन्, जुन सबैभन्दा असुरक्षित विधि हो। र्यालमा मुखका ब्याक्टेरिया र भाइरस हुन्छन् जसले योनि वा लिंगमा संक्रमण ल्याउन सक्छ। यदि पार्टनरमध्ये एकलाई HIV, हर्पेस वा HPV जस्ता संक्रमण छ भने, अर्कोमा सर्न सक्छ। र्याल छिटो सुक्ने भएकाले यसले जलन, चोटपटक र संक्रमणको जोखिम बढाउँछ।
पेट्रोलियम जेली (भ्यासलिन) पनि तेलमा आधारित भएकाले यसले कन्डम फुट्ने सम्भावना बढाउँछ। यसले योनिको pH बिगार्छ र ब्याक्टेरियल संक्रमण निम्त्याउन सक्छ। यो पूर्ण रूपमा सफा गर्न गाह्रो हुन्छ, जसले ब्याक्टेरियाको वृद्धि बढाउँछ।
मोइस्चराइजर र बडी लोशन पनि लुब्रिकेन्टका लागि बनाइएका होइनन्। तिनमा हुने सुगन्ध, अल्कोहल र रासायनिक तत्वहरूले संवेदनशील छालामा जलन ल्याउँछन्। यसले चिलाउने, संक्रमण र जलनको समस्या बढाउँछ।
त्यसैले, चिकित्सकहरूका अनुसार मेडिकल-ग्रेड लुब्रिकेन्ट मात्र प्रयोग गर्नुहोस्। यी औषधि पसल, सुपरमार्केट वा अनलाइनमा सजिलै पाइन्छन्। पानीमा आधारित लुब्रिकेन्ट सबैभन्दा सुरक्षित मानिन्छ — यसले कन्डमलाई हानि गर्दैन, सफा गर्न सजिलो हुन्छ र प्राकृतिक pH कायम राख्छ। सिलिकनमा आधारित लुब्रिकेन्ट लामो समय टिक्छ र छालालाई जलन दिँदैन।
यदि लुब्रिकेन्ट प्रयोगपछि पनि जलन वा संक्रमणको समस्या भयो भने तुरुन्त डाक्टरसँग परामर्श गर्नुहोस्। सुरक्षित विकल्पले मात्र तपाईंको आराम र प्रजनन स्वास्थ्य सुनिश्चित गर्छ।
प्रकाशित मिति : २०८२ कार्तिक २१ गते बिहिवार
