भारत,प्रयागराजको महाकुम्भ मेला यस पटक विवादको केन्द्र बन्यो, जब महिलाहरूको स्नान र लुगा फेरेका भिडियोहरू सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूमा साझा गरिए र त्यसपछि टेलिग्राम च्यानलहरूमा बिक्री गरिन्थ्यो। यो घटनाले महिलाको गोपनीयता र सुरक्षासम्बन्धी गम्भीर प्रश्नहरू उठाएको छ।
घटनाको विवरण महाकुम्भमा स्नान गरिरहेका महिलाहरूको तस्बिर र भिडियो फेसबुक, युट्युब र एक्स जस्ता प्लेटफर्महरूमा अपलोड भएका थिए। केही टेलिग्राम च्यानलहरूमा यी भिडियोहरू बिक्री हुँदै थिए, जसको मूल्य २,००० देखि ३,००० रुपैयाँसम्म रहेको जानकारी प्राप्त भएको छ। मिडिया रिपोर्ट अनुसार, यस घटनाले महिला भक्तहरूको गोपनीयता र मर्यादामा गम्भीर उल्लङ्घन गरेको छ।
प्रहरीको कारबाही उत्तर प्रदेश प्रहरीले यस मामिलामा इन्स्टाग्राम खाता र टेलिग्राम च्यानलहरू विरुद्ध कारबाही गरेको छ। प्रहरीले १७ सामाजिक सञ्जाल खाताहरू पहिचान गरेको र कुम्भ मेला प्रहरी चौकीमा मुद्दा दर्ता गरेको छ। यस विषयमा अभियुक्तहरूलाई पक्राउ गरिएका छन् र अन्य आरोपितहरूको खोजी जारी छ।
गुजरातको घटनासँग जडित जानकारी गुजरातको राजकोटबाट पनि यस्तै एक घटनामा महिलाहरूका चेकअपका भिडियोहरू प्रसूति क्लिनिकको सीसीटीभी ह्याक गरेर युट्युब र टेलिग्राममा अपलोड गरिएको थियो। गुजरात प्रहरीले यस घटनामा छ जनालाई पक्राउ गरेको छ र ह्याकिङ मार्फत भिडियोहरूको वितरण गर्न संलग्न भएको आरोपमा अनुसन्धान अघि बढाएको छ।
कानूनी दृष्टिकोण भारतीय कानूनी प्रणालीले महिलाको गोपनीयता र सुरक्षितता उल्लङ्घन गर्दा कडा सजायको व्यवस्था गरेको छ। भारतीय न्यायिक संहितामा धारा ५०९ अन्तर्गत महिलाको गोपनीयता उल्लङ्घन गर्ने कृत्यमा तीन वर्षसम्मको सजाय हुन सक्छ। यसबाहेक, सूचना प्रविधि ऐनको धारा ६७ र ६७ए अनुसार अश्लील सामग्रीको प्रसारण र प्रकाशित गर्न पनि कानूनी कारबाही हुन्छ।
साइबर सुरक्षा र टेलिग्रामको भूमिका साइबर सुरक्षा विज्ञहरूले टेलिग्राम प्लेटफर्मको कम निगरानीको कारण यस्ता गतिविधिहरू बढ्न सक्ने बताए। टेलिग्राममा एन्ड-टु-एन्ड इन्क्रिप्सनका कारण गैरकानूनी गतिविधिहरू ट्र्याक गर्न सरकारलाई कठिनाइहरू आउँछन्। यससँगै, अधिक प्रभावकारी निगरानी र कानूनी प्रावधानहरूमा सुधारको आवश्यकता पनि रहेको छ।
समाज र मानसिकता समाजमा लैङ्गिक असमानता र महिलाहरूलाई वस्तुको रूपमा हेर्ने मानसिकताले यस्ता घटनाहरूलाई उत्प्रेरित गर्न सक्छ। मनोचिकित्सक डा. निमिष जी र करिश्मा मेहराले यस मानसिकतामा सुधारको आवश्यकता औंल्याएका छन्। महिलाहरूको सुरक्षा र समानता सुनिश्चित गर्न सशक्त कानूनी ढाँचा र सामाजिक जागरूकता अभियानहरूको आवश्यकता छ।
यस घटनाले महिलाको गोपनीयता र सुरक्षासम्बन्धी गम्भीर प्रश्न उठाएको छ र आगामी दिनमा यस विषयमा कानूनी र सामाजिक सुधारको आवश्यकता स्पष्ट रूपमा देखिन्छ। बीबीसी हिन्दी
प्रकाशित मिति : २०८१ फाल्गुन १५ गते बिहिवार
